Dalak, karın boşluğunun sol üst kısmında, mide, sol böbrek ve diyafram kası ile komşu olan bir organdır. Yetişkin bir insanda dalağın boyutları yaklaşık olarak 12 cm uzunluğunda, 8 cm genişliğinde ve 5 cm kalınlığındadır; ağırlığı ise 150-200 gram arasında değişmektedir.

Dalağın temel görevleri arasında yıpranmış ve hasar almış kan hücrelerinin filtre edilmesi ve parçalanması bulunmaktadır. Ayrıca, ihtiyaç anında dolaşıma gönderilmek üzere alyuvarlar ve kanın pıhtılaşmasını sağlayan trombositleri depolar.

Dalakta lenfosit ve antikor üretimi de gerçekleşir; antikorla kaplanan bakterileri ve hücreleri kan dolaşımından uzaklaştırır. Demir metabolizmasında da rol oynayan dalak, vücudun bademcikler ve lenf bezleri gibi lenfatik sisteminin bir parçasıdır. Fetal dönemde dalak, hem alyuvarların hem de akyuvarların üretildiği bir organdır. Doğum sonrasında bu görevi kemik iliği devralır. Ancak kemik iliği yeterince çalışmadığında veya kanser gibi durumlarda dalakta yeniden alyuvar üretimi gerçekleşebilir.

Dalaksızlık, tıbbi olarak çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir; bunların başında dalağın cerrahi olarak çıkarılması gelir. Bazı kişiler doğuştan dalaksız olabilir. Ayrıca, dalağın mevcut olduğu ancak orak hücreli anemi gibi hastalıklarda normal işlevini yerine getirememesi de dalaksızlık olarak adlandırılır. Doğal olarak çok yumuşak olan dalak, travmalara karşı oldukça hassastır ve büyümüş bir dalak daha da kolay yırtılabilir.

Dalağın birinci dereceden kanserleri ve alyuvarların çok narin olduğu bazı anemi türleri, dalağın mutlaka alınmasını gerektiren durumlardır. Dalağın alınmasının en önemli nedeni ise künt veya delici travmalara bağlı olarak gelişen kanamalardır; bu genellikle trafik kazaları sonucu meydana gelir. Dalağın büyük boyutlara ulaşmasına yol açan bazı kan hastalıkları, kanserler, enfeksiyonlar, selim tümörler ve kistler de dalağın alınmasını gerektirebilir.

Dalak, genel anestezi altında açık ameliyat veya laparoskopik yöntemle alınabilir. Geleneksel açık cerrahi yöntemde karın orta kısmı açılır; kas ve diğer dokular kaldırılarak dalağa ulaşılır. Dalak yırtılmalarında genellikle bu yöntem tercih edilir. Laparoskopik yöntemde ise karında dört küçük delik açılır. Bu deliklerden birine kamerayla donatılmış bir tüp, diğerlerine ise cerrahi aletler yerleştirilerek dalak çıkarılır. Bu yöntem daha az risklidir ancak her hasta için uygun olmayabilir.

Dalak hayati bir organ olmadığından, dalağı çıkarılan kişiler normal bir yaşam sürdürebilirler. Dalağın görevleri vücudun diğer lenfatik dokuları tarafından üstlenilir. Ancak dalaksız bireyler, kapsüllü bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlara karşı daha duyarlıdır. Dalaksız kişilerin mutlaka pnömokok, hemofilus ve meningokok aşılarını yaptırmaları ve her yıl grip aşısı olmaları gerekmektedir. Bu mikroorganizmalar üst solunum yollarında hastalık yapabilir, ancak dalaksız kişilerde ölümcül sonuçlara yol açabilirler.

Dalaksız kişilere cerrahi girişimler ve diş çekimi öncesinde koruyucu antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Özellikle köpek ısırmaları ve böcek sokmaları gibi hayvan kaynaklı yaralanmalar sonrası antibiyotik tedavisi şarttır. Ayrıca, dalaksız bireylerde ilerleyen yıllarda diyabet gelişme riski de daha yüksektir.